Blog
Hợp đồng Nguyên tắc & Hợp đồng Mua bán Hàng hóa
Trong bối cảnh kinh tế thị trường ngày càng phát triển, các loại hình hợp đồng ngày càng đa dạng, đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập và thực hiện các giao dịch thương mại. Trong đó, việc phân biệt và soạn thảo hợp đồng nguyên tắc cũng như hợp đồng mua bán hàng hóa đóng vai trò thiết yếu giúp đảm bảo cho việc thực hiện các hoạt động thương mại của các bên được diễn ra một cách thuận lợi. Trong bài viết này, Hợp Đồng Mẫu sẽ giới thiệu khái quát chung về Hợp đồng Nguyên tắc & Hợp đồng Mua bán Hàng hóa và từ đó, đưa ra những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai loại hợp đồng này.
Khái quát chung về hợp đồng nguyên tắc
Khái niệm hợp đồng nguyên tắc
Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự[1].
Hợp đồng nguyên tắc (Contract Principle) dù chưa được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật hiện hành. Nhưng từ thực tế làm việc, soạn thảo thì có thể hiểu hợp đồng nguyên tắc là một dạng thỏa thuận dân sự mà trong đó các bên tham gia thỏa thuận về các điều khoản cơ bản chỉ mang tính tổng quát mà không đi vào chi tiết cụ thể và làm nền tảng để các bên thực hiện giao dịch tiếp theo.
Tên gọi cũng như nội dung của hợp đồng nguyên tắc hoàn toàn xuất phát từ thực tiễn thương mại mà hình thành nên, một phần do nhu cầu của các bên trong giao dịch, đặc biệt là trong một số giao dịch thương mại. Vì vậy, tùy thuộc vào mục đích giao kết hợp đồng mà hợp đồng nguyên tắc sẽ có tên gọi khác nhau như: Hợp đồng nguyên tắc xuất nhập khẩu, Hợp đồng nguyên tắc đại lý, Hợp đồng nguyên tắc giao hàng,…
Một số trường hợp ký kết hợp đồng nguyên tắc
Hợp đồng nguyên tắc thường được ký kết trong một số trường hợp cụ thể như:
Thứ nhất, khi các bên chưa có thỏa thuận chi tiết, rõ ràng
Khi tham gia các giao dịch thương mại, xây dựng, dân sự,… các bên thường chưa thể thỏa thuận chi tiết, rõ ràng về quyền và nghĩa vụ. Tuy nhiên, xuất phát từ nhu cầu xác lập các cam kết ban đầu về những dự định giao dịch và điều kiện trước, họ thường cần một thỏa thuận mang tính định hướng. Vì vậy mà các điều khoản trong hợp đồng nguyên tắc chỉ mang tính phác thảo, cung cấp nền tảng chung để định hình quan hệ hợp tác.
Thứ hai, khi các bên có các hợp đồng với nội dung tương tự nhau
Khi các bên có nhiều giao dịch hoặc giao dịch giữa các bên được thực hiện nhiều lần, mỗi lần thực hiện giao dịch có thể phát sinh những điều kiện nội dung khác nhau. Trong trường hợp này, các bên thường sẽ ký kết một hợp đồng khung hay hợp đồng nguyên tắc chung nhằm thiết lập những nguyên tắc và nội dung chung làm cơ sở. Điều này không chỉ đảm bảo tính thống nhất mà còn tạo định hướng chung cho những giao dịch sau này. Nhờ vậy, vào những giao dịch tại mỗi thời điểm các bên chỉ cần lập một phụ lục hợp đồng để tiết kiệm thời gian.
Thứ ba, khi cần xác nhận mối quan hệ với bên thứ ba
Khi một trong hai chủ thể cần xác nhận mối quan hệ hợp tác với một bên thứ ba (thường bên thứ ba là bên bảo lãnh). Từ đó, hai bên sẽ ký kết hợp đồng nguyên tắc để đệ trình cho bên thứ ba để làm bằng chứng về mối quan hệ hợp tác tin cậy, đảm bảo cho các khoản vay hoặc các nghĩa vụ khác,…
Các điều khoản chính của Hợp đồng nguyên tắc
Các điều khoản chính của Hợp đồng nguyên tắc mang tính định hướng, thường bao gồm:
- Nguyên tắc hợp tác: Đặt ra các quy tắc cơ bản mà các bên phải tuân thủ;
- Quyền và nghĩa vụ cơ bản: Các định trách nhiệm chung của các bên;
- Hiệu lực và thời hạn hợp đồng: Xác định khoảng thời gian các bên thực hiện quyền và nghĩa vụ được quy định trong hợp đồng;
- Phương thức giải quyết tranh chấp: hướng dẫn cách thức xử lý khi phát sinh tranh chấp; và
- Điều khoản sửa đổi, bổ sung: cho phép điều chỉnh các nội dung phù hợp với tình hình thực tế.
Khái quát chung về Hợp đồng mua bán hàng hoá
Khái niệm Hợp đồng mua bán hàng hoá
Hoạt động mua bán hàng hoá là hoạt động thương mại mà các bên thoả thuận trao đổi hàng hoá lấy tiền. Theo đó, bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán. Ngược lại, bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận. Hoạt động này đóng vai trò quan trọng trong giao lưu kinh tế, đảm bảo lưu thông hàng hóa và đáp ứng nhu cầu của các bên tham gia.
Như vậy, kết hợp định nghĩa[2] và khái niệm về hoạt động mua bán hàng hóa, có thể rút ra kết luật sau: “Hợp đồng mua bán hàng hóa là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận”. Tuỳ theo từng loại hàng hoá mà tên gọi của các loại hợp đồng này có thể khác nhau điển hình như Hợp đồng mua bán lô hàng cụ thể (100 tấn gạo); Hợp đồng mua bán thiết bị điện tử,…
Đặc điểm của hợp đồng mua bán hàng hóa
Tương tự như hợp đồng mua bán tài sản thông thương khác, hợp đồng mua bán hàng hóa cũng có những đặc điểm cơ bản của một số loại hợp đồng mua bán tài sản:
Về hình thức
Hợp đồng mua bán hàng hóa có thể được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc được xác lập bằng một hành vi cụ thể của các bên giao kết[3]. Trong một số trường hợp nhất định, pháp luật quy định hợp đồng mua bán hàng hóa phải được lập thành văn bản hoặc bằng các hình các hình thức khác có giá trị tương đương như điện báo, telex, fax hay thông điệp dữ liệu.
Về chủ thể
Hợp đồng mua bán hàng hóa được thiết lập chủ yếu giữa các chủ thể là các thương nhân. Thương nhân ở đây bao gồm các tổ chức kinh tế được thành lập hợp pháp, cá nhân hoạt động thương mại một cách độc lập, thường xuyên và có đăng ký kinh doanh. Ngoài ra, thương nhân có quyền hoạt động thương mại trong các ngành nghề, tại các địa bản dưới các hình thức và theo các phương thức mà pháp luật không cấm.
Về đối tượng
Đối tượng của hợp đồng mua bán hàng hóa là hàng hóa. Luật thương mại 2005 có quy định hàng hóa là đối tượng của quan hệ mua bán có thể là hàng hóa hiện đang tồn tại hoặc hàng hóa sẽ có trong tương lai, hàng hóa có thể là động sản hoặc bất động sản được phép lưu thông thương mại.
Những điều khoản chính của hợp đồng mua bán hàng hoá
Các điều khoản của hợp đồng mua bán hàng hóa cần phải có các thông tin cụ thể, rõ ràng nhằm đảm bảo giao dịch có thể diễn ra, thường bao gồm:
- Đối tượng của hợp đồng: Nêu rõ phân loại, chất lượng, kích thước, màu sắc, hình dáng, thời hạn sử dụng,… của hàng hóa;
- Giá cả và phương thức thanh toán: xác định mức giá, đơn vị tiền tệ và cách thức thanh toán (cọc, trả một lần hay trả theo đợt thanh toán, bằng đồng tiền Việt Nam hay bằng vàng, chuyển khoản hay tiền mặt);
- Thời hạn, địa điểm, phương thức giao nhận hàng hoá: đảm bảo quá trình giao dịch diễn ra thuận lợi;
- Quyền và nghĩa vụ của các bên: Quy định cụ thể trách nhiệm của các bên trong việc thực hiện hợp đồng;
- Phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại;
- Các điều khoản về chấm dứt hợp đồng;
- Giải quyết tranh chấp;
- Điều khoản chung.
So sánh Hợp đồng nguyên tắc và Hợp đồng mua bán hàng hoá
Có thể thấy rằng hợp đồng nguyên tắc và hợp đồng mua bán hàng hóa là hai loại hợp đồng phổ biến trong hoạt động kinh doanh, mỗi loại mang đặc điểm và chức năng riêng biệt. Việc so sánh hai loại hợp đồng này giúp làm rõ sự khác biệt về nội dung, mục đích, và phạm vi áp dụng, từ đó, hỗ trợ các bên lựa chọn loại hợp đồng phù hợp với nhu cầu của mình.
Điểm giống nhau
Điểm khác nhau
Tóm lại, hợp đồng nguyên tắc và hợp đồng mua bán hàng hóa đều đóng vai trò quan trọng trong giao dịch thương mại, nhưng có mục đích và phạm vi áp dụng khác nhau. Hợp đồng nguyên tắc phù hợp với các mối quan hệ hợp tác lâu dài, tập trung vào việc xây dựng thỏa thuận chung cho nhiều giao dịch trong tương lai. Trong khi đó, hợp đồng mua bán hàng hóa hướng đến việc ghi nhận chi tiết và cụ thể hóa quyền, nghĩa vụ của các bên trong từng giao dịch cụ thể. Việc lựa chọn loại hợp đồng cần dựa trên đặc điểm của mối quan hệ thương mại và mục tiêu hợp tác giữa các bên, nhằm đảm bảo hiệu quả pháp lý và kinh tế tốt nhất.
[1] Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015
[2] Điều 430 Bộ luật Dân sự 2015.
[3] Điều 24 Luật Thương mại 2005 sửa đổi, bổ sung 2019
Thông tin liên hệ
Hopdongmau.net nhận cung cấp các mẫu hợp đồng, biểu mẫu theo từng doanh nghiệp, cá nhân trên toàn quốc theo yêu cầu.
Nếu bạn cần bất kỳ hỗ trợ nào về mẫu hợp đồng, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua các hình thức sau:
Email: hotro@hopdongmau.net
Điện thoại: (84) 28-6276 9900
Hotline: 091 888 7928 (Hoàng Yến – Trợ lý)
Phụ trách
Bùi Thị Minh Phương | Trợ lý
Nguyễn Anh Thư | Trợ lý